Wyjaśnienie dla nauczyciela
Rytm życia na dawnej wsi wyznaczany był poprzez zmieniające się pory roku, roczny cykl wegetacji roślin oraz zjawiska przyrodnicze. Ludność żyła w bezpośrednim kontakcie z naturą. Las, pole czy łąka dostarczały mieszkańcom wsi zarówno pożywienie jak i podstawowy budulec czyli drewno.
Najbardziej powszechnym zajęciem było rolnictwo, hodowla bydła ale również zbieractwo, rybołówstwo i łowiectwo. Wyraźny był podział obowiązków na męskie i kobiece. Domeną kobiet były zajęcia związane z domem i obejściem. Przygotowywanie posiłków, opieka nad dziećmi, utrzymanie porządku., szycie, pranie, opieka nad żywym inwentarzem, darcie pierza, haftowanie, przędzenie, zbieranie ziół, przynoszenie wody, zbieranie zboża, wykopki oraz wiele innych. Od dawna nasi przodkowie postępowali tak żeby żyć zgodnie z naturą. Obserwując ją, uczyli się jak czytać z ruchu Słońca i księżyca, jak odmierzać czas i pory roku. Przez całe stulecia ludzie podążali za tym cyklicznymi zmianami, dopasowując do nich swój styl życia. Wierzyli oni również, że natura tak jak człowiek wszystko widzi i czuje, okazywali jej swą przyjaźń poprzez różne zwyczaje i obrzędy. Nauka, która zajmuję się ich badaniem to etnografi a. Co to takiego obrzędy? To prawdziwe przedstawienia odgrywane przez ludzi podczas świąt i zabaw. Większość przetrwała do dziś i pewnie są nam znane – Wigilia, śmigus dyngus. Obrzędy są niezwykle ciekawe, pełne znaków, tajemnic, rekwizytów, tańców i strojów.
Podstawa programowa
- znajduje i przedstawia podstawowe informacje o swoim regionie, wydarzenia i postaci z jego dziejów; lokalizuje własne województwo i powiaty wchodzące w jego skład oraz pozostałe województwa;
- wymienia mieszkające w Polsce mniejszości narodowe i etniczne;
- przedstawia tradycje i zwyczaje swojej społeczności regionalnej. wyjaśnia, co oznacza być Polakiem lub członkiem innej wspólnoty narodowej/ etnicznej oraz co łączy człowieka z ojczyzną – Polską; przedstawia te więzi na własnym przykładzie;
- rozpoznaje na mapie składniki krajobrazu Polski;
- czyta treść mapy Polski;
Słowniczek małego etnologa
Etnografia - dyscyplina naukowa zajmująca się opisem i analizą kultur ludowych różnych grup etnicznych.
Folklor - to ludowa twórczość artystyczna obejmująca: legendy, baśnie, podania, ballady,zagadki, bajki, przysłowia, muzykę (piosenki, tańce), sztukę,zdobnictwo.
Region - to obszar ukształtowany w wyniku wielu wydarzeń historycznych, wyróżniający się określonymi cechami, np. geografi cznymi, gospodarczymi. Mieszkańcy regionu mają poczucie własnej odrębności, ale nie uważają się za odrębny naród.
Pytania do rozmowy z uczniem po wykonaniu ćwiczenia:
- Jakie święta i związane z nimi tradycje są obchodzę u Ciebie w domu?
- W jaki sposób zmienia się przyroda w trakcie roku?
- Czy wiesz w jakim regionie mieszkasz?
