Etnografia sezonowo – Karnawał z niedźwiedziem dla przedszkolaków

Karnawał, zwany dawniej Mięsopustem to okres od Trzech Króli do tak zwanych Ostatków przed Wielkanocą. Słowo karnawał pochodzi od włoskich słów carne levare, co oznaczało "porzucenie mięsa". Zwyczajowo był to czas radości, zabaw, tańców, częstych odwiedzin, wesel, oraz ucztowania przed mającym nadejść Wielkim Postem.
Jednym ze zwyczajów obecnych podczas Mięsopustu, a w szczególności w czasie Ostatków był korowód przebierańców, zwany również pochodem zapustnym. Podczas takiego pochodu przez wieś przechodziły grupy przebierańców urządzających figle i rozweselających ludzi. Korowód tańcząc i śpiewając, przy akompaniamencie towarzyszącej mu często orkiestry, odwiedzał domy, gdzie przebierańcy otrzymywali poczęstunek lub drobną zapłatę.

Charakterystyczną formą pochodu na Śląsku było Wodzenie niedźwiedzia. Przebieraniec w stroju niedźwiedzia (kożuch, futrzana czapa, dzwoneczki lub strój ze słomy), prowadzony na sznurku przez innego przebierańca (np. Leśniczego), tańczył w rytm muzyki, płatał różne figle, zaczepiał przechodniów i odwiedzał domy. Wierzono, że taniec z niedźwiedziem przyniesie szczęście. Niedźwiedziowi towarzyszył orszak przebierańców w skład którego wchodzili między innymi: policjant, młoda para, leśniczy, mężczyzna przebrany za kobietę, kominiarz, lekarz, ksiądz, i muzykanci.

Rozpoczynając cykl zajęć "Etnografia sezonowo" 9 stycznia gościliśmy w naszym muzeum grupę przedszkolaków z Miejskiego Przedszkola nr 52 w Katowicach na zajęciach "Karnawał z Niedźwiedziem". Dzieci miały okazję poznać karnawałowy zwyczaj wodzenia niedźwiedzia, dowiedzieć się czym jest muzeum, etnografia, tradycja i zwyczaj, a także przygotować własne maski karnawałowe. Zajęcia zakończyły się pochodem przebierańców i wspólnym tańcem z Niedźwiedziem w rytm regionalnej zabawy śląskiej.

Małgorzata Łozowska

fot. Olga Wazowska