Gwara – Dlaczego nie wszyscy mówimy tak samo – Gwara jest jak szyfr

Niesamowitość gwar kryje się w tym, że są one geografi cznie związane z danym regionem i zazwyczaj używane tylko na wybranym terenie. W gwarach można znaleźć określenia, które nie mają swoich odpowiedników w języku polskim, bo są związane ze zjawiskami występującymi lokalnie, np. zapożyczone z języka wołoskiego określenia serów – bryndza, bundz, które kiedyś były charakterystyczne dla gwary góralskiej, a obecnie są używane w języku polskim. Jednak jest też druga strona medalu – zdarzają się rzeczy, które w każdej gwarze są określane inaczej, np. ziemniaki – w Wielkopolsce są to pyry, na Podhalu – grule, Kaszubi mówią na nie bulwy, Kresowiacy – barabole, w gwarze śląskiej i kurpiowskiej usłyszymy o kartoflach.

Przed przystąpieniem do lekcji niech uczniowie odbędą rozmowy swoimi dziadkami lub sąsiadami, którzy są w starszym wieku. Niech zapytają ich, czy są jakieś słowa, które pamiętają z dzieciństwa, a dziś nie używa się ich prawie wcale albo używa bardzo rzadko. Zanotujcie lub nagrajcie te słowa oraz ich znaczenia i zabierzcie notatki na zajęcia.